نیویورک تایمز در گزارشی نوشت: کرونا و رکود اقتصادی حاصل از آن، بازار کار و سیل مهاجرت در جهان را بطور اساسی دستخوش تحول خواهد کرد. این بار سیل مهاجرت کارگران روانه جهان در حال توسعه خواهد بود.
در گزارش این رسانه آمریکایی آمده است: ویروس کووید-۱۹ ضربه کاری خود را نه فقط بر پیکر انسان‌ها که بر پیکر اقتصاد جهان نیز وارد آورده است. اقتصادها ورشکست شده و همه جا بذر فقر، بیکاری، قحطی، گرسنگی، رنج و بدبختی افشانده می‌شود.
تک تک این عوامل به سهم خود اهرمی است تا یک بار دیگر نیازمندترین اقشار جامعه برای برخوردار بودن از یک زندگی بهتر راه مهاجرت در پیش بگیرند.
سازمان بین‌المللی کار در این هفته هشدار داد، حدود نیمی از کارگران جهان در خطر از دست دادن معیشت و امکان امرار معاش خود هستند. این سازمان در مورد کارگران مهاجر می‌گوید، آنها پولی دریافت نکرده‌اند تا آن را به وطن و خانه خود بفرستند.این سازمان هشدار می‌دهد که رکود اقتصادی به ویژه در کمین جهان در حال توسعه است.
«ایرول یایبوک» از اعضای مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌الملل در واشنگتن در این‌باره می‌گوید: هر زمان همه‌گیری کرونا محو و اوضاع جهان عادی شد، بسیاری از کشورهای ثروتمند به سراغ سیاست حمایت از تولیدات داخلی خواهند رفت. در آن هنگام، دیگر الگوهای همیشگی مهاجرت برقرار نخواهد بود.
یایبوک توضیح می‌دهد: در آن زمان سیل مهاجرت همچون گذشته به سمت کشورهای توسعه یافته نخواهد بود، بلکه این کشورهای در حال توسعه‌اند که پذیرای مهاجران خواهند بود چون در مقام مقایسه، محدودیت‌های کمتری برای مهاجرت اعمال می‌کنند.وی ادامه می‌دهد: به نظرم، وقتی این شیر آب مهاجرت دوباره روشن شود، این سیل به سرعت فوران نخواهد کرد. اما وقتی جریان آب باز شد لزوما” در همان مسیر همیشگی روان نمی‌شود.
« دیمیتریوس جی پاپادیمیتریو» رئیس افتخاری موسسه «سیاست مهاجرت» در واشنگتن در این باره توضیح می‌دهد: همه‌گیری کرونا اگر نه بطور مطلق، اما بطور اساسی جلوی مهاجرت بین‌الملل را گرفته است و هیچ تحرکی در مسیرهای این مهاجرت دیده نمی‌شود.
او معتقد است، هرچند کشورهای ثروتمند مرزهایشان را می‌بندند اما نیازمندان دست‌بردار نخواهند بود و همچنان به سمت مرزها هجوم خواهند آورد. همین اتفاق به تازگی در مورد مهاجران آمریکای مرکزی رخ داد که با کاروان‌هایی پُر از مهاجر به سمت مرزهای آمریکا حرکت کردند.
در سال ۲۰۱۵ نیز با وجود بسته بودن مرزهای اروپا، سیل پناهجویان از سوریه به سمت این قاره روانه شد و بحران عظیم مهاجرت اروپا را رقم زد.
پاپادیمیتریو تاکید دارد که این وضعیت، دولت‌های لیبرال دنیا را مقابل یک آزمون سیاسی و فلسفی قرار می‌دهد. «این یک چالش بزرگ برای کشورهایی خواهد بود که داعیه حقوق بشر، همبستگی و همکاری دارند. باید دید این کشورها چه خواهند کرد.»
با هدف مهار ویروس کرونا، مرزها بسته شده و برنامه‌های کشورها برای پناهندگی و مهاجرت معلق مانده، حمل‌ونقل جهانی تعیلیق شده و در بیشتر شهرها قرنطینه حاکم شده است و مردم مجبور به ماندن در خانه هستند.
همه این اقدامات جلوی روند مهاجرت را در سطح جهان گرفته است به ویژه مهاجرت از مناطق فقیر به کشورهای ثروتمند.
در آمریکای لاتین، که زمانی شلوغ‌ترین جاده‌های مهاجرت را داشت و از مبداء آمریکای جنوبی شروع می‌شد و با عبور از آمریکای مرکزی و مکزیک به آمریکا می‌رسید، امروز خلوت و ساکت است.دولت ترامپ برای مهار ویروس، مرزها را تقریبا به روی همه مهاجران بسته است.
در آفریقا، از تعداد اتباع شرق آفریقا که برای پیدا کردن کار با عبور از خلیج عدن، خود را به کشورهای حاشیه خلیج (فارس) می‌رساندند، بسیار کم شده است.
در اروپای غربی، به علت ممنوعیت‌های سفر، آمار کارگران مهاجر فصلی که از اروپای شرقی برای کار به این بخش از اروپا مهاجرت می‌کردند و بیشتر هم در مزارع مشغول به کار می‌شدند، به شدت کم شده است.
در برخی موارد، مهاجران برای زنده ماندن مجبور به بازگشت به موطن اصلی خود شده‌اند، حتی اگر امکان دارد کشورشان گرفتار جدال‌های سیاسی بوده و اقتصادی ویران شده داشته باشد.
در کلمبیا، کارگران ونزوئلایی خاک این کشور را ترک می‌کنند و به کشور درب و داغان خود باز می‌گردند. افغان‌ها از ایران و پاکستان به وطن و اتباع هائیتی از جمهوری دومنیکن به کشورشان باز می‌گردند.
بیشتر این مهاجرانی که راه بازگشت به وطن را در پیش می‌گیرند، از جمله کارگرانی هستند که در بخش غیررسمی کارگری مشغول به کار بوده و از هیچگونه حق و حقوق اجتماعی در کشور مقصد برخوردار نبوده‌اند بنابراین داخل شبکه بهداشت و درمان این کشورها نیز گنجانده نمی‌شدند.
« جیلیان تریگز » دستیار کمیسیونر ارشد مراقبت در آژانس پناهندگان سازمان ملل در این باره توضیح می‌دهد: ما شاهد بازگشت دسته جمعی مهاجرانی هستیم که امکان زنده ماندن در کشورهای مقصد برایشان ممکن نیست. آنها مردمانی هستند که در قعر این هِرم جای دارند و تقریبا همیشه نخستین کسانی‌اند که باید بروند.
بیشتر مهاجرانی که سال گذشته از مرزهای جنوب غربی آمریکا وارد خاک این کشور شده‌اند از اتباع آمریکای مرکزی هستند. اما قرنطینه و اقدامات سخت کنترل مرزی در سرتاسر منطقه، جلوی سیل مهاجرت برای ورود به خاک آمریکا را گرفته است. تا زمانی که اوضاع عادی شود این وضع ادامه خواهد داشت.
ماه گذشته دولت ترامپ برای مهار شیوع کرونا دستور داد محدودیت‌های مرزی با سختگیری و جدیت بیشتری اعمال شود. در راستای این برنامه سختگیری، به سرعت همه مهاجران غیرقانونی که از مرزهای جنوب غربی وارد آمریکا شده بودند به میهن خود بازگشتند. همچنین اقدامات ثبت‌نام از مهاجران فاقد اوراق هویت در بنادر ورودی کشور نیز معلق ماند. این تغییرات، راه دسترسی مهاجران متقاضی پناهندگی از مرزهای جنوب غرب آمریکا را بسته است.
آمریکا تنها کشوری نیست که برای مهار ویروس، کنترل‌های مرزی را شدیدتر کرده است. در جهان همه دولت‌ها به طور موقت درهایشان را به روی مهاجران و پناهجویان بسته‌اند.
به گفته تریگز، از میان ۱۲۰ کشوری که مرزهایشان را بسته‌اند، فقط ۳۰ کشور درخواست پناهندگان را مورد ملاحظه قرار داده‌اند. بیشتر کشورها مرزهایشان را بسته، جلوی ورود متقاضیان پناهندگی را گرفته‌اند و آنها را بر می‌گردانند.
تریگز شرح می‌دهد: به دلیل آنکه پروازهای هوایی لغو شده است، این پناهجویان در مرزها مانده‌اند و امکان بازگرداندنشان به کشورهای مبداء وجود ندارد.
در بسیاری از کشورها نه فقط مرزها به روی مهاجران و پناهندگان بسته شده بلکه در آنجا به درخواست گروه‌های مدافع حقوق مهاجرت، گروه گروه از مهاجران از کشور اخراج می‌شوند. این مهاجران مظنون به ابتلا به ویروس هستند و برای حفظ سلامت جامعه اخراج می‌شوند.
در هفته‌های گذشته، دولت آمریکا صدها تن از مهاجران گواتمالایی که نتیجه آزمایش کووید-۱۹ آنها مثبت بود را به خانه فرستاد. آمریکا گروهی از «تیم پاسخ سریع جهانی» (CDC Global Rapid Response Team) را به گواتمالا فرستاد تا از اخراج‌شدگان آزمایش کرونا بگیرند. پاسخ آزمایش همه آنها مثبت بود.
دولت آمریکا می‌گوید، همه مهاجران اخراج شده، پیش از بازگرداندن غربالگری ظاهری(بصری) شده‌اند و بعد با پرواز به کشورهای مبداء بازگردانده شدند.
در برخی مناطق، مهاجران به صورت دسته‌جمعی درون پناهگاه‌ها، اردوگاه‌ها و اتاق‌های هتل به صورت انباشته و در کنار هم جمع شده‌اند؛ در چنین حالتی نه امکان رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی هست و نه محافظت در برابر ابتلا به ویروس.
مهاجران به کشورهایشان بازمی‌گردند اما با وضعیتی که کرونا برای اقتصاد جهان رقم زده است، بسیار سریع دوباره موج مهاجرت از کشورهای فقیر به کشورهای غنی با شتابی سریعتر به جریان خواهد افتاد.
