اخیراً در حوزه فناوری‌های بورس شاهد رویداد مهمی بودیم که اجرای بی‌نقص آن، به عمومی‌شدن و رشد بازار سهام کمک خواهد کرد. شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار با رونمایی از سامانه‌ای یکپارچه و جامع، دستیابی ذی‌نفعان به اطلاعات و خدمات حوزه معاملات را تسهیل کرد.
پروژه هوشمندسازی بازار سرمایه در حال تکامل است. مسیری ناگزیر و البته بسیار سودمند که سهامداری را سهل و رشد آن را تسریع می‌کند. اخیراً در راستای الکترونیکی کردن سرویس‌های تخصصی بازار، از «درگاه یکپارچه ذی‌نفعان بازار سرمایه» رونمایی شد؛ پروژه‌ای که وزیر امور اقتصادی و دارایی در مراسم رونمایی آن گفت: بورس باید در مسیر هوشمندسازی قدم بردارد تا سهامداران و بنگاهداران با خیال راحت وارد بازار سرمایه شوند.
در این مراسم از سه دستاورد میز خدمت، گواهینامه الکترونیکی دارایی بازار سرمایه همراه با اصالت آنلاین و همچنین درگاه الکترونیکی ناشران (دانا) رونمایی شد. این سه هر کدام کارکردهایی از همان پروژه‌ای است که تحت سیاست درگاه یکپارچه ذی‌نفعان بازار از سوی بخش مدیریت فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار دنبال می‌شد و وزارت اقتصاد هم با سیاست هوشمندسازی در سطحی کلان‌تر آن را پشتیبانی می‌کند.
پیش از این ارائه دو امکان «میز خدمت» و «گواهی الکترونیکی» وعده داده شده بود و قرار بود امکان دریافت گواهی الکترونیکی به سهامداران عملی شود. میز خدمت در قالب چند فرآیند تمامی تماس‌های ورودی به سازمان شامل انواع درخواست‌ها، رویدادها، حل و رفع آنها، ارجاع به مراتب بالاتر، خاتمه و اطلاع مستمر وضعیت آنها به مشتری را مدیریت می‌کند. با این سامانه، دسترسی به خدمات شرکت سپرده‌گذاری و اطلاعات سهامداری به‌طور مستقیم امکان‌پذیر است.
بنابراین آنطور که گفته شده در امکان «میز خدمت» افراد به جای مراجعه فیزیکی به دفاتر مرکزی سمات، دفاتر کارگزاری و پیشخوان دولت برای دریافت خدمات مورد نیاز، می‌توانند تنها با یک بار احراز هویت در سامانه سجام و با مراجعه به سامانه «دارا» از امکانات موجود (مانند توثیق) استفاده کنند.
میز خدمت البته تنها شامل سامانه دارا که مختص به سهامداران است، نمی‌شود و در این چارچوب سامانه‌هایی برای خدمت به ناشران و ناظران بورسی هم به‌صورت جداگانه طراحی شده که هر سه تحت قالب درگاه یکپارچه ذی‌نفعان بازار سرمایه راه‌اندازی شده‌اند.
پلت‌فرم یکپارچه ذی‌نفعان بازار سرمایه
درگاه یکپارچه ذی‌نفعان بازار سرمایه با هدف ارائه خدمات الکترونیکی یکپارچه به سهامداران، ناشران و نهادهای نظارتی راه‌اندازی شده است. خوبی سامانه مذکور این است که به‌راحتی از طریق یک اپلیکیشن موبایلی و همچنین نسخه تحت وب، بدون نیاز به مراجعه حضوری، قابل استفاده است.
برای ورود به درگاه یکپارچه ذی‌نفعان بازار سرمایه، سهامداران سجامی شده (حقیقی/حقوقی) می‌توانند نرم‌افزار را از وبسایت شرکت سپرده‌گذاری دانلود و بعد با کدملی/شناسه ملی وارد شوند و از آن استفاده کنند. خدمات سامانه یکپارچه در سه درگاه جداگانه آن نهفته است.
سامانه الکترونیکی سهامداران (دارا)
هدف این پلت‌فرم ارائه خدمات آنلاین و غیرحضوری با رویکرد اطلاع رسانی صحیح و به‌موقع به سهامداران حقیقی و حقوقی است. از جمله این خدمات می‌توان به مشاهده وضعیت سبد دارایی شامل نام و نماد دارایی، تعداد، قیمت و ارزش آن، درصد هر دارایی از سبد و کارگزار ناظر اشاره کرد. اخذ گواهی سپرده دارایی، گردش معاملات، اطلاعیه‌های صادر شده از سوی ناشران اوراق بهادار، مشاهده علت ممنوع از معامله شدن کد یا نماد و امکان شرکت در مجامع شرکت‌های ناشر موجود در سبد دارایی به‌صورت الکترونیکی (غیرحضوری) و اعطای رأی از جمله دیگر کارکردهای این سامانه است.
همچنین در این سامانه امکان مشاهده نمای بازارها، پروفایل اطلاعات سجام اشخاص و نیز دسترسی مستقیم به سامانه سجام برای به‌روز رسانی اطلاعات، آخرین اخبار از پایگاه خبری بازار سرمایه و در آینده مطالبات سود نقدی سهامداران فراهم است.
درگاه الکترونیکی ناشران (دانا)
هدف درگاه دانا ارائه خدمات آنلاین و غیرحضوری در بستری امن و مطمئن، در سریع‌ترین زمان ممکن به ناشران اوراق بهادار به‌عنوان ذی‌نفع استراتژیک شرکت سپرده‌گذاری و بازار سرمایه است. ارتباط الکترونیک با ناشران، فرایندهای مرتبط با عملیات زیرساختی ثبت و سپرده‌گذاری، برگزاری مجامع، توزیع سود، افزایش سرمایه و گزارش‌گیری را سرعت می‌بخشد و با کاهش محسوس چرخه انجام فعالیت‌ها، بر بهره‌وری بازار سرمایه تأثیر قابل توجهی خواهد داشت.
درگاه الکترونیکی ارکان بازار سرمایه و نهادهای نظارتی و حاکمیتی (ناظر)
گفته شده هدف درگاه ناظر هم ارائه خدمات آنلاین و غیرحضوری در راستای ارتقا، دقت و سرعت فعالیت‌های نظارتی به ارکان بازار سرمایه، سایر نهادهای ذی‌صلاح اعم از دفتر ریاست جمهوری، وزارتخانه‌ها، بانک مرکزی، بیمه مرکزی، سازمان امور مالیاتی، نهادهای حقوقی و انتظامی از جمله قوه قضائیه و سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و مانند آن است. از جمله این خدمات می‌توان به اعطای دسترسی جهت اخذ گزارش‌های متنوع بنا به نیازهای مختلف هر یک از این نهادها به‌صورت آنلاین اشاره کرد.
گواهی الکترونیکی
همچنین از یک فناوری الکترونیکی دیگر با عنوان گواهی دارایی رونمایی شد. در گواهینامه الکترونیکی دارایی، سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی قادر خواهند بود گواهی سپرده دارایی مجهز به قابلیت اصالت‌سنجی هوشمند و به روز را با استفاده از این درگاه در سطحی مناسب دریافت کنند. به این معنی که پیش از این هر امکان و مزیتی که دیگر دارایی‌های فیزیکی داشتند، با این امکان، اوراق بهادار نیز خواهد داشت.
