آمار و شاخصهای موجود در زمینه تعداد مبتلایان، فوتشدگان و بهبودیافتگان از بیماری کرونا و قیاس وضعیت کشورها در این زمینه، واقعیاتی تاملبرانگیز را نمودار میسازد.
ویروس کرونا تقریبا همه کشورهای جهان را درنوردیده و چنان بحران اجتماعی و اقتصادی را موجب شده که بسیاری از تحلیلگران مسائل بینالملل آن را در تاریخ معاصر جهان کمسابقه میدانند. یکی از مهمترین آموزههایی که این همهگیری به مردم و کشورهای جهان داد، شناخت میزان توانایی دولتها در برخورد با این بحران بزرگ و کارآمدی آندولتها بهویژه ساختار سلامت در مقابله با پدیدهای است که پیش از این تجربه هماوردی با آن را نداشتند.
در حوزه اقتصاد و تجارت نیز پیامدهای این ویروس دردسرساز و سمج بسیار عمیق بوده و ارقام گوناگونی از چندصدمیلیارد تا دوتریلیون دلار برای زیانهای ناشی از این ویروس بیان میشود. به همین دلیل گفته میشود بیماری کرونا و قرنطینه اجباری در بسیاری از کشورهای بزرگ، جهانی نیمهتعطیل را شکل داده که اثرات آن بدتر از بحران اقتصادی (رکود) بزرگ دهه ۱۹۳۰ است و جبران آن به سادگی میسر نیست.
بیتفاوتی غرب به تجربه شرق
اگرچه شیوع ویروس کووید ۱۹ نخستین بار اواخر سال ۲۰۱۹ میلادی گذشته (بیشتر از چهار ماه قبل) در چین گزارش شد اما بهسرعت پای این بیماری به دیگر کشورها باز شد. چین چند ماهی با این ویروس بهسختی جنگید و توانست آن را تا حدی مهار کند و اکنون بهتدریج از شدت محدودیتها برای شهروندان این کشور به ویژه در استان هوبی و شهر ووهان کاسته میشود. تاسفبار آنجا است که دولتهای غربی از تجربه چین و دیگر کشورهای شرقی همچون کره جنوبی، سنگاپور و … درس نگرفتند.
بیعملی در کشورهای غربی تا چند هفته قبل ادامهداشت. شدت سرایت این بیماری اکنون به اندازهای بالا رفته که حتی برخی کشورهای غربی به ویژه ایالات متحده که در ابتدا با بیتفاوتی به تحولات مربوط به همهگیری در چین مینگریستند، به شدت گرفتار شدهاند. با گذشت کمتر از دو ماه، این کشورها مجبور به تغییر دیدگاه و سیاستهای خود شدند. اکنون برای چند هفته است که کشورهای پیشرفته غربی در صدر فهرست آمار مبتلایان و درگذشتگان این بیماری قرار دارند.
آمارها گواهی میدهد
ایران از جمله کشورهایی است که چند هفته پس از چین با این بیماری درگیر شد. تقریبا از روزهای نخست اسفند ۱۳۹۸ شرایط ویژهای در کشور ما پدید آمد. با وجود همه محدودیتها، تحریمها و بسته بودن دست دولت در مقابله با پیامدهای مالی این همهگیری اما در بسیاری از حوزهها؛ از مقابله با ویروس تا درمان بیماران شرایط به میزان زیادی متعادل شده و وضعیت به وخامت کشورهای غربی نیست. با وجود برخی مشکلات و کمبودها در روزهای نخست، برنامهریزیهای منطقی دولت به ویژه از سوی وزارت بهداشت، تلاش کادر درمان و سایر دستگاههای مسئول و نیز همدلی میان مردم باعثشد این بیماری نتواند شرایطی بحرانی و حاد را در جامعه به ویژه برای ساختار درمانی کشور ایجاد کند.
بر اساس اطلاعات وبسایتهای آماری (همچون www.worldometers.info/coronavirus) که جزئیات پیامدهای بیماری کرونا را با استناد به آمار سازمان جهانی بهداشت بیان میکنند، تا نیمروز شنبه شانزدهم فروردین بیشتر از یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر در جهان به این ویروس مبتلا شدهاند و از این تعداد نزدیک به ۶۰ هزار نفر جان خود را از دست دادهاند. طبق همین آمار بیشتر از ۲۳۵ هزار نفر نیز از این بیماری بهبود یافتهاند. در واقع تاکنون حدود ۵ درصد مبتلایان جان باختند و بیش از ۲۰ درصد بهبود یافتهاند.
از مهمترین شاخصها در تعیین جایگاه و رتبه هر کشور درصد ابتلای شهروندان آن به بیماری کرونا نسبت به جمعیت آن است که نشان می دهد کشورها در پیشگیری و جلوگیری از شیوع بیماری چقدر موفق بوده اند. بر اساس شاخص تعداد مبتلایان در یک میلیون شهروند، در شرایط کنونی اوضاع اسپانیا ناگوارتر از دیگر کشورها است. از هر یک میلیون اسپانیایی ۲۶۶۸ نفر به کووید۱۹ مبتلا شدهاند. این آمار برای ایتالیا ۱۹۸۲ نفر، آمریکا ۸۳۹ نفر، آلمان ۱۰۹۹نفر، فرانسه ۱۲۵۹ ، ایران ۶۶۴ و بریتانیا ۶۱۷ نفر به ثبت رسیده است. از هر یک میلیون چینی ۵۷ نفر به کرونا مبتلا شدند. این آمار در کره جنوبی ۱۹۸ نفر بود.
برخی با تحلیل این آمارهای جهانی بر این باورند که وضعیت آمریکا طی روزهای آینده از برخی کشورهای اروپایی همچون ایتالیا بدتر خواهد شد زیرا هم این کشور هم سرایت بیماری را کتمان و دیر اعلام کرد و هم درمان و تست در آمریکا رایگان نیست.
تحلیل آمارها درباره آلمان نشان می دهد که با وجود تاخیر در اقدام برای پیشگیری از همهگیری، اما نظام سلامت این کشور در بهبود مبتلایان به شکلی کارآمد وارد عمل شدهاست.
تحلیل آمارها درباره بریتانیا نیز نشان میدهد که این کشور ابتدا در مواجهه با کرونا بسیار بد عمل کرده است.
کارشناسان تحلیل میکنند که بسیاری از دولتهای غربی با توجه به تصورشان از کارآمدی نظام سلامت کشورشان، چندان نگرانی از شیوع کرونا نداشتند و تصور می کردند که این بیماری فقط در کشورهای دیگر جهان می تواند بحران بیافریند اما پس از درگیر شدن در بحران کرونا، تازه به مشکلات خود در پیشگیری و نیز درمان واقف شدهاند.
آمار میانگین جهانی ابتلا به کرونا در هر یک میلیون نفر نیز ۱۴۶ نفر بیان شده است.
همچنین بررسی نسبت بیماران فوتشده در یک میلیون جمعیت هر کشور هم نشان میدهد اسپانیا با ۲۵۱ جانباخته در صدر قرار دارد. در رتبههای بعدی این شاخص ایتالیا با ۲۴۳، فرانسه ۱۰۰، بریتانیا ۶۴، ایران ۴۱، آمریکا ۲۲ و آلمان ۱۵ نفر قرار دارند. این آمار در کشورهای شرق آسیا که خاستگاه بیماری بودند بسیار کمتر است. چین در هر یک میلیون نفر ۲ نفر جان باخته داشت و در مورد کره جنوبی این عدد ۳ نفر بود.
میانگین جهانی تعداد افراد فوت شده در یک میلیون جمعیت هر کشور ۷.۸ نفر محاسبه شده است.
نسبت بهبودیافتگان به مبتلایان نیز میتواند نشاندهنده کارآمدی ساختار درمانی هر کشور باشد.
اکنون حدود ۱۲ هزار نفر از ۲۷۷ هزار مبتلا در آمریکا بهبود یافتهاند. آمار بیماران کرونایی در اسپانیا ۱۲۴ هزار نفر است که ۳۴ هزار نفر از آنها بهبود یافته اند. از ۱۲۰ هزار ایتالیایی حدود ۲۰ هزار نفر از چنگ بیماری رهایی پیدا کردند. در آلمان ۹۲ هزار نفر به بیماری کرونا مبتلا شدند که در کل ۲۴ هزار نفر بهبود یافتند. در فرانسه ۸۲ هزار نفر بیمار شدهاند که ۱۴ هزار نفر از بیماری رهایی یافتند.
در ایران هم ۵۵ هزار نفر با این ویروس بیمار شدند که در کل نزدیک به ۲۰ هزار نفر از بند کرونا خلاص شدند. در جمهوری خلق چین ۸۱ هزار نفر بیمار شدهاند که بیشتر آنها بهبود یافتهاند و تنها حدود ۶ هزار نفر هنوز بیمار هستند. کره جنوبی نیز در این شاخص جایگاه بسیار خوبی دارد و از حدود ۱۰ هزار مبتلا به کرونا بیشتر از ۶۳۰۰ نفر بهبود یافتهاند.
در بررسی آمار جهانی این شاخص از مجموع بیش از یک میلیون و ۱۰۰ هزار بیمار مبتلا به کرونا تاکنون ۲۳۵ هزار نفر بهبود یافتهاند. بر این اساس یک پنجم مبتلایان تاکنون از بند بیماری رهایی یافتهاند. به صورت تقریبی آمار بهبودیافتگان به مبتلایان در آمریکا یک به بیست و دو، در اسپانیا یک به چهار، در ایتالیا یک به شش، در آلمان یک به چهار، در فرانسه یک به شش، در ایران یک به سه بوده است.
آمار فوق حکایت از آن دارد که اگرچه تعداد مبتلایان در ایران در دو هفته اخیر افزایش یافتهاست اما در مقابل با توجه به تلاش نظام سلامت کشور بر سرعت رشد تعداد بهبودیافتگان نیز افزوده شده است. ایران از نظر تعداد مبتلایان از بسیاری از کشورهای پیشرفته وضعیت بهتری دارد.
در زمینه پیشگیری و تعداد آزمایش نیز جمهوری اسلامی ایران توانست با تولید کیتهای آزمایش به نوعی از واردات آن خودکفا شود. یکی از دلایل بالا رفتن آمار مبتلایان نیز افزایش تعداد آزمایش افراد مشکوک بوده است. از سوی دیگر در حالی که در برخی کشورها تعداد بهبودیافتگان نسبت به مبتلایان رقم قابل توجهی را تشکیل نمیدهد اما با توجه به مدت زمان درگیری ایران با بیماری کرونا، کشورمان آماری به مراتب بهتری نسبت به دیگر کشورها را به ثبت رسانده است. همه این آمارها در دورهای به ثبت رسیده که ایران تحت سختترین تحریمهای کاخ سفید حتی در حوزههای دارویی و اقلام بشردوستانه قرار دارد.
