دو ماه پس از شیوع جهانی کرونا در ایران و غرب آمارها، گزارش‌ها، تحلیل‌ها و هشدارها نشان می‌دهند که تصمیم‌گیری برای مهار این پاندمی برای بسیاری از رهبران جهان با دشواری‌های بسیاری همراه بوده و استراتژی‌ها بر اساس مقتضای زمانی و مکانی تغییر مدام است.
تعداد مبتلایان به بیماری کووید ۱۹ در سراسر جهان از مرز دو میلیون نفر گذشت و ۱۴۷ هزار و ۳۷۶ نفر نیز تا شامگاه جمعه ۲۹ فروردین جان خود را در اثر ابتلا به این بیماری از دست دادند. در ایران هم گرچه روند مرگ و میر این ویروس روبه کاهش است اما همچنان به عنوان موضوع نخست کشور و جهان در صدر محورهای تصمیم‌گیری است. طی ۲ ماهی که از شیوع این ویروس در جهان (نه چین) می گذرد دولت‌ها و مسئولان هریک از کشورهای درگیر مهار بحران کرونا را به شیوه‌های مختلف پیش برده‌اند.
استراتژی ایران به ویژه پس از پایان تعطیلات سال نو عبور از قرنطینه و ایجاد شرایطی تازه برای مهار ویروس کرونا بود و تلاش کرد طرح فاصله گذاری اجتماعی را به اجرا گذارد. برخی کشورهای درگیر با این ویروس اما نزدیک به دو ماه است که فعالیت‌های عمومی و اقتصادی را تعطیل کرده و قوانین قرنطینه را به اجرا گذاشته‌اند اما خبرها از تصمیم سخت مقامات این کشورها برای پایان بخشی به این محدودیت‌ها حکایت دارد.
تردیدهای جهانی در استراتژی‌های کرونایی
تصمیمات سخت برای کاستن از محدودیت‌ها به دلایل اقتصادی ناگزیر بوده و اروپا این کاهش را آغاز کرده است. دانمارک فعالیت‌های آموزشی خود در مقاطع ابتدایی و پیش دبستانی را از روز چهارشنبه ۲۷ فروردین و پس از یک ماه تعطیلی بار دیگر از سر گرفته و در حال تصمیم‌گیری برای کاستن تدریجی از قرنطینه است. ایتالیا و اسپانیا هم همزمان با کاهش نسبی آمار مبتلایان و فوتی ها به برخی از کسب و کارها اجازه بازگشایی دادند.
«آنگلا مرکل» صداعظم آلمان نیز هفته گذشته از آغاز تدریجی قرنطینه و محدودیت‌های اعمال شده در این کشور برداشته خواهد شد دانش آموزانی که امتحان دارند به مدارس باز خواهند گشت و فروشگاه‌های کوچک تر از ۸۰۰ متر مربع نیز می‌توانند از دوشنبه با رعایت تدابیر بهداشتی شروع به کار کنند.
همزمان با کاهش تعداد افراد بستری در بخش مراقبت‌های ویژه، بیمارستان‌های فرانسه روز پنجشنبه ۲۸ فروردین (۱۶ آوریل) «امانوئل ماکرون» رئیس جمهوری فرانسه اعلام کرد که به اعضای دولت این کشور ۱۵روز مهلت داده و از آنها خواسته است که برنامه ساماندهی پایان قرنطینه را آماده کنند.
«دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا هم از اجرای طرحی سه مرحله ای برای بازگشت به حالت عادی و بازگشایی اقتصاد در سطح ایالت‌ها سخن گفته و تاکید کرده است که بستن کشور در سطح ملی راه چاره موثری در بلند مدت نیست. سردرگمی در تصمیم درست، دولت برزیل را هم دچار چالش کرده و رئیس جمهوری این کشور در پی اختلاف با وزیر بهداشت بر سر بازگشایی فعالیت‌های اقتصادی دستور برکناری وی را داده است. در اراضی اشغالی فلسطین هم رژیم صهیونیستی تصمیم دارد محدودیت‌های سختگیرانه را برای مهار اپیدمی کرونا را به طور تدریجی و مشروط لغو کند. شرکت هواپیماسازی بوئینگ اعلام کرده است که در هفته آینده تولید هواپیماهای تجاری خود را در کارخانه واشنگتن از سر خواهد گرفت.
کرونا و دوگانه جهانی سلامت و معیشت
تصمیمات محدود کننده در سراسر جهان به تدریج در حال تبدیل شدن به تصمیمات عادی است و پیش‌بینی چنین تغییری با توجه به تاثیر مخرب قرنطینه و تعطیلی اقتصاد در کشورهای مختلف کار دشواری نبود. دولت‌ها یکی پس از دیگری به این نتیجه می‌رسند که تداوم قرنطینه و محدودیت‌های کسب و کارمی‌تواند مخرب باشد. بر اساس گزارش‌ها نزدیک به ۲۲ میلیون نفر از مردم آمریکا طی یک ماه گذشته شغل خود را از دست دادند و این شدیدترین موج بیکاری آمریکا در یک قرن گذشته است.
بر اساس گزارش‌های منتشر شده در رسانه‌ها، کرونا به فوتبال اروپا چهار میلیارد یورو و به صنعت گردشگری این قاره یک میلیون یورو خسارت وارد کرده است. پیش بینی‌ها از کوچکتر شدن اقتصاد آلمان در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۰ و کاهش بی‌سابقه تولید ناخالص ملی این کشور خبر می‌دهند. آمارها از فرانسه هم کاهش ۳۶ درصدی فعالیت های اقتصادی را نشان می‌دهند و تحلیلگران معتقدند هر ماه قرنطینه در این کشور رشد اقتصادی را سه درصد کم خواهد کرد. موسسات اقتصادی انگلیس هم درباره تداوم قرنطینه و نزدیک شدن به رکود و رشد اقتصادی صفر هشدار دادند.
اقتصاد چین دومین اقتصاد بزرگ جهان هم پس از سه دهه رشد ۶.۸ درصد کوچک شده و تولید ناخالص داخلی چین در سه ماهه نخست سال جاری میلادی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، ۶.۵ درصد کاهش یافته است. این روند رشد ۶ درصدی سه ماهه قبل از آن را معکوس می‌کند و نخستین افت اقتصادی در سه دهه اخیر را برای چین به دنبال خواهد داشت.
سازمان ملل متحد هم در گزارشی تاکید کرده مشکلات اقتصادی که خانواده‌ها در اثر بحران اقتصادی جهانی با آن روبه رو هستند ممکن است به جان باختن صدها هزار کودک در سال ۲۰۲۰ منجر شود ونتایج پیشرفت کاهش مرگ و میر کودکان در دو یا سه سال گذشته را از بین خواهد برد.
در نهایت صندوق بین‌المللی پول هم اعلام کرده است نرخ رشد اقتصادی جهان در سال جاری میلادی (۲۰۲۰) به دلیل مهار کرونا و توقف بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی، ۳ درصد کاهش می‌یابد؛ این صندوق پیش از این هم هشدار داده بود که جهان در معرض شدیدترین بحران در ۹۰ سال گذشته است.
فاصله‌گذاری هوشمند و نیازی که ایران درک کرد
فاصله گذاری اجتماعی و آغاز تدریجی بازگشایی برخی فعالیت‌های اقتصادی استراتژی جمهوری اسلامی در دو هفته گذشته گرچه مورد انتقادهایی هم قرار گرفت و دولت متهم به بی‌توجهی به جان مردم شد اما واقعیت این است که ویروس تحریم و مشکلات اقتصادی در ایران همپای ویروس کرونا می‌تواند به مردم آسیب‌رسان باشد. ایران به واسطه همین شرایط خاص اقتصادی کمی زودتر از دیگر نقاط جهان دریافت که قرنطینه در پاندمی کرونا تنها می‌تواند یک بعد و یک روش مقابله با این بحران باشد روشی که در طولانی مدت نتیجه بخش نخواهد بود.
اروپا و آمریکا هم به نظر می‌رسد گام گذاشتن در این مسیر را با همه دشواری‌ها و ریسک موجود در آن آغاز کرده یا خواهند کرد. واقعیت رکود اقتصادی و به خطر افتادن معیشت میلیون‌ها نفر در جهان به اندازه‌ای تلخ است که مقامات ناچار به پذیرش خطر گسترش شیوع کرونا شوند. هرچند فاصله گذاری اجتماعی مورد نظر ایران در صورت اجرای کامل و بازگشایی درهای اقتصاد به صورت تدریجی می‌تواند تا حد امکان و توان تامین کننده سلامت و معیشت توامان ایرانیان باشد.
