عواقب ناخواسته در مورد فرایندهای ارزیابی عملکرد در سازمانها چیست؟[فاطمه قیطرانی]

برای درک بهتر چگونگی و چرایی پیامدهای ناخواسته مدیریت عملکرد باید ابتدا تعریف “پیامدهای ناخواسته” را بدانیم. پیامد ناخواسته “اثر خاصي از یک اقدام هدفمند است که با انتظاراتی که از نتایج آن عمل می رفته است، متفاوت و علت بروز آن نامشخص است.

اصطلاح “اقدام هدفمند” ابتدا توسط سیاستمداران و اقتصاددانان مورد استفاده قرار گرفت، اما مرتون (1936) آن را برای اولین بار در علوم اجتماعی مطرح کرد و در حال حاضر این مفهوم به طور گسترده در تحقیقات علوم اجتماعی کاربرد دارد.

تحقیقات متمرکز بر نظریه پردازی “پیامدهای ناخواسته” بر این موارد تاکید دارند که قصد اصلی فرد یا افرادی که یک اقدام را انجام می-دهند، بهبود آن اقدام است، اما هر اقدامی ممکن است پیامدهای ناخواسته مطلوب یا نامطلوب در پی داشته باشد. در واقع پیامدهای نامطلوب ناخواسته می¬تواند به حداقل برسد، اما هرگز به طور کامل حذف نمیشود.

همچنین فرض بر این است که برای پیشگیری از پیامدهای نامطلوب غیرقابل پیشبینی، باید از اطلاق یک نتیجه غامض و بدون خطا به یک عمل، اقدام یا تمرین اجتناب نمود. در این میان تحقیقات علوم اجتماعی به پیامدهای ناخواسته ای که مقصود اصلی بازیگران یک اقدام یا فرایند نیست، توجه ویژه دارند.

مرتون پنج عامل را شناسایی می کند که ممکن است توانایی بازیگران را برای پیش بینی پیامدهای کامل اقدامات خود محدود کند:

(1) بازیگران ممکن است دانش کافی از اقدامی که در حال انجام آن هستند نداشته باشند و یا دانش خود را نادیده بگیرند؛
(2) آنها ممکن است در ارزیابی وضع کنونی و آینده، در انتخاب یک دوره اقدام یا در اجرای اقدام انتخاب شده خطا کنند؛
(3) آنها ممکن است دغدغه زیادی برای اخذ نتایج فوری یا کوتاه مدت پیشبینی شده از یک اقدام داشته و توجه کمی به پیامدهای بلند مدت داشته باشند؛
(4) آنها ممکن است دارای ارزشهای خاصی باشند که ضرورت احساسات خاصی در مورد نتایج یک فرایند یا اقدام را توجیه میکنند؛
(5) آنها ممکن است تنها یک ایده پیشبینی شده خاص را که نتایج خاص را به خود اختصاص دهد، مورد توجه قرار داده و بقیه پیامدها را نادیده بگیرند.

برای مطالعه بیشتر در مورد پیامدهای ناخواسته فرایندهای ارزیابی عملکرد در سازمانها ، مطالعه مقاله آکادمیک که در گروه آکادمی مدیریت منابع انسانی باشتراک گذاشته شده است توصیه می گردد.

بخش پژوهش و تحلیل آکادمی مدیریت منابع انسانی