بعد از انتشار فیلم دردناک جان دادن جورج فلوید زیر زانوی پلیس آمریکا، معترضان با شعار «جان سیاه‌پوستان مهم است» به خیابان آمده‌اند؛ رویداد رقت برانگیزی که کبریتی بر انبار باروت مطالبات محقق نشده و تبعیض‌ها و فشارهای اقتصادی بر سیاهان بود و به ویژه در دوران کرونا در آمریکای ثروتمند جان محرومان را به لب رسانده بود؛ این در حالی است که در ایران گرفتار تحریم، دولت با هر دشواری بود، منابع محدود کشور را در اختیار سیستم درمانی کشور و کسب و کارها قرار داد تا این بحران در بحران را پشت سر گذارد.
افزایش شکاف درآمدی، اختلاف ۱۰ برابری ثروت و فرصت‌های محدود شغلی سیاه‌پوستان نسبت به سفیدپوستان به گسترش این اعتراضات دامن زده، تا جایی که رؤسای جمهوری پیشین آمریکا را به واکنش واداشته است. اعتراضات اجتماعی با ریشه‌های اقتصادی طی یک سال اخیر در بسیاری از کشورهای دنیا تجربه شده است. برخی از آنها اعتراضات صلح‌آمیز علیه سیاست‌های اقتصادی دولت‌ها بودند و برخی دیگر به خشونت و درگیری منجر شد.
ریشه‌های اقتصادی اعتراضات اجتماعی
آنچه امروز شهروندان ایالات متحده را با شعار «جان سیاه‌پوستان مهم است» به خیابان‌ها کشانده، در نگاه اول مسئله اجتماعی به‌نظر می‌رسد که با نگاهی عمیق‌تر می‌توان زمینه‌های اقتصادی آن را جست‌وجو کرد. در واقع عمده افرادی که در این اعتراض‌ها شرکت می‌کنند، نه‌تنها به خشونت علیه رنگین‌پوستان، بلکه به نابرابری‌های اقتصادی، شکاف درآمدی و فرصت‌های محدود شغلی که در برابر سیاه‌پوستان قرار دارد و موقعیت اقتصادی آنها را متزلزل می‌کند، معترض هستند. در همین رابطه، نشریه اکونومیست در گزارشی به‌بررسی زمینه‌های اقتصادی جنبش مردم آمریکا پرداخته است.
کدام رئیس‌جمهور آمریکا طرفدار سیاه‌پوستان بود؟
هشت روز پس از اعتراضات نسبت به قتل جرج فلوید، دونالد ترامپ با افتخار درباره عملکرد خود از کاهش فقر، بیکاری و اصلاحات عدالت کیفری برای سیاه‌پوستان توییت زد و نوشت: «پس از آبراهام لینکلن بیش از سایر رؤسای جمهوری، زندگی سیاه‌پوستان را تغییر دادم.» آیا این ادعا صحیح است و زندگی آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار در دوران ترامپ بهتر شده؟ ارتباط این مسئله با اعتراضات مردمی چیست؟
بر اساس اطلاعات اداره آمار آمریکا، آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار به زحمت می‌توانند سه‌پنجم یک فرد سفیدپوست غیراسپانیایی‌تبار، درآمد داشته باشند. در سال ۲۰۱۸ متوسط درآمد یک خانوار سیاه‌پوست ۴۱ هزار و ۴۰۰ دلار بود که در مقایسه با درآمد ۷۰ هزار و ۶۰۰ دلاری خانوارهای سفیدپوست، اختلاف چشمگیری دارد. در بریتانیا، جایی که در آن نیز مناسبات نژادی می‌تواند نگران‌کننده باشد، متوسط درآمد سیاه‌پوستان ۹۰ درصد سفیدپوستان است.
این شکاف درآمدی در آمریکا از آنچه در ۱۹۷۰ وجود داشت کمتر شده است. در آن زمان، آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار تنها می‌توانستند درآمدی معادل نیمی از آنچه را که یک سفیدپوست کسب می‌کند، داشته باشند. این کاهش شکاف و بهبود شرایط، بین سال‌های ۱۹۷۰ تا ۲۰۰۰ رخ داد و پس از آن، اوضاع دوباره بد شد.
شکاف درآمدی سیاه‌پوستان و سفیدپوستان پس از افزایش پرداخت‌های دولتی به دلیل کرونا کاهش یافت، اما ممکن است این شکاف به‌زودی بزرگ و بزرگ‌تر شود چرا که آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار در مشاغل رده پایین که با مهارت پایین قابل انجامند، فعالیت می‌کنند و بنابراین نسبت به بحران کروناویروس آسیب‌پذیرتر هستند.
بیکاری جوانان سیاه‌پوست، دو برابر سفیدپوستان است
آمارهای مربوط به درآمد، نابرابری‌های اقتصادی را کمتر از آنچه در واقعیت وجود دارد، برآورد می‌کنند؛ چرا که تنها افرادی را توصیف می‌کنند که شاغلند. نتایج پژوهشی که پاتریک بایر از دانشگاه دوک و کرملین چارلز دانشگاه شیکاگو انجام دادند نشان می‌دهد ۳۵ درصد از مردان جوان سیاه‌پوست یا بیکار هستند یا خارج از بازار کار قرار دارند، آماری که دو برابر سفیدپوستان است. به نظر می‌رسد این نسبت بزرگ، با نرخ بالای دستگیری آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار ارتباط دارد. زیرا علاوه بر اینکه این گروه در زندان به‌سر می‌برند، بسیاری از آنها از جستجو برای کار دست کشیده‌اند. دلیل توقف این جست‌وجو، کارفرمایانی هستند که هیچ پیشنهاد شغلی برای بزهکاران سابق ندارند. بنابراین بی‌عدالتی قضایی، در قلب اعتراضات علیه قتل فلوید قرار دارد که با نابرابری‌های درآمدی و شغلی تقویت می‌شود.
فاصله ۱۰ برابری ثروت سیاه و سفید
شکاف ثروت بین سیاه‌پوستان و سفیدپوستان حتی از شکاف درآمدی بیشتر است. بر اساس نتایج مطالعه پیمایشی که فدرال رزرو در سال ۲۰۱۷ انجام داده است، میانه ثروت خالص آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار تنها یک دهم آن چیزی بود که سفیدپوستان اسپانیایی‌تبار داشتند؛ ۱۷ هزار و ۶۰۰ دلار در مقایسه با ۱۷۱ هزار دلار. این شکاف برابر با آن چیزی است که در ۱۹۹۰ وجود داشته است.
این شکاف، مسئله‌ای است که خانوارهای آمریکایی آفریقایی‌تبار روزانه آن را تجربه می‌کنند. سیاه‌پوستانی که ثروت خالص آنها صفر یا منفی است، یعنی بدهی‌های آنها بیشتر از دارایی‌هایشان است، دو برابر جمعیت سفیدپوستان با وضعیت مشابه هستند. تعداد سیاه‌پوستانی که طی دو ماه مورد بررسی پرداخت‌های معوق داشتند، دو برابر سفیدپوستان بوده است. سیاه‌پوستانی که توانایی پرداخت قبوض ماهانه خود را ندارند، دو برابر سفیدپوستان هستند و تنها ۴۳ درصد سیاه‌پوستان اعلام کردند که می‌توانند ۳۰۰۰ دلار در شرایط اضطراری از دوستان و خانواده قرض بگیرند که در مقایسه با جمعیت ۷۱ درصدی سفیدپوستانی که این امکان را دارند، رقم پایینی است.
از نقطه نظر مالی تعداد بسیار بیشتری از آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار نسبت به سفیدپوستان نزدیک به پرتگاهی زندگی می‌کنند که تا سقوط به یک فاجعه تنها یک گام فاصله دارد.
نابرابری اقتصادی چگونه آمار مرگ و میر سیاه‌پوستان را افزایش داده است؟
کویید ۱۹ مصیبتی بود که ضربه سخت‌تری به آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار وارد کرد. احتمال درگذشت سیاه‌پوستان و اسپانیایی‌تبارهای مقیم نیویورک در اثر ابتلا به کویید ۱۹، دو برابر سفیدپوستان است. این احتمال برای سیاه‌پوستان مقیم شیکاگو پنج برابر بیشتر است.
بخشی از این مسئله به این دلیل است که جمعیت بیشتری از آنها در مشاغلی مانند پرستارها یا رانندگان تحویل در محل کار می‌کنند که در دوران اپیدمی فعالیت خود را ادامه دادند. بخش دیگر به این دلیل است که احتمال اینکه یک فرد سیاه‌پوست تحت پوشش بیمه درمان باشد، کمتر از سفیدپوستان است. در واقع ۱۲.۲ درصد سیاه‌پوستان در سال ۲۰۱۸ تحت پوشش بیمه درمانی نبودند که در آن سال این رقم برای سفیدپوستان ۷.۸ درصد بود.
دلیل عمده مرگ و میر بالاتر سیاه‌پوستان این است که بسیاری از آنها مشکلات مزمن سلامتی دارند که موجب می‌شود به افراد آسیب‌پذیرتری در مقابل ویروس کرونا تبدیل شوند. بر اساس آمارهای مرکز پیشگیری و مبازره با بیماری، احتمال درگذشت آمریکایی‌های آفریقایی‌تباری که در گروه سنی ۱۸ تا ۴۹ سال قرار دارند، بر اثر بیماری‌های قلبی، دو برابر سفیدپوستان، احتمال درگیری به فشارخون بالا ۵۰ درصد بیشتر و احتمال ابتلای آنها به دیابت نیز دو برابر سفیدپوستان است.
نگرانی قضات آمریکایی از آزادی سیاه‌پوستان
در میانه این اعتراضات، باراک اوباما استدلال کرد که حل مسئله عدالت نابرابر در برابر قانون، اولین قدم به‌سوی تغییرات گسترده‌تر اجتماعی است. شواهد تجربی نشان‌دهنده ارتباط بین نابرابری قضایی و وضعیت اقتصادی است. بر اساس آمارهای اداره دادگستری، نرخ مجازات زندان به ازای هر فرد در سال ۲۰۱۶ برای سیاه‌پوستان ۶ برابر سفیدپوستان است. البته این آمار نسبت به سال ۲۰۰۶ که این نسبت به هفت برابر می‌رسید، بهبود چشمگیری یافته است! آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار اغلب در فقر و مناطق جرم‌خیز زندگی می‌کنند و مرتکب جرایم بیشتری نسبت به سفیدپوستان می‌شوند، اما این نسبت، ۶ برابر نیست.
یک پژوهش که توسط محققان دانشگاه میشیگان و بریتیش کلمبیا انجام شده، نشان می‌دهد سیاه‌پوستان و اسپانیایی‌تبارها در جرایم مشابه، مجازات‌های طولانی‌تری را نسبت به سفیدپوستان متحمل می‌شوند. پژوهش دیگری این‌گونه استدلال می‌کند که دلیل این تفاوت، ترس قضات از جایگزینی مجازات نقدی به‌جای زندان برای مجرمان سیاه‌پوست است؛ اگر آزاد باشند شغلی پیدا نمی‌کنند و دوباره مرتکب جرم می‌شوند. به‌عبارت دیگر، فقر و از دست دادن شغل، شیوه مجازات سیاه‌پوستان را سخت‌گیرانه‌تر می‌کند و همین شیوه موجب می‌شود سیاه‌پوستان با دشواری‌های بیشتری برای پیدا کردن شغل مواجه شوند.
زمانی برای بررسی ناکامی‌های آمریکا
تعجب‌برانگیز نیست که بسیاری از معترضان اعتقاد داشته باشند آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار در برابر قانون، درآمد، شغل و سلامت، برابر نیستند و بهبود شرایط آنها در دوره ترامپ کمتر از آن بود که در نظر گرفته شود. این همان موضوعی است که جرج دبلیو بوش درباره آن، در همان روزی که جانشین جمهوری‌خواهش درباره افتخارات خود توییت می‌کرد گفت: «زمان آن رسیده که آمریکا، ناکامی‌های غم‌انگیز ما را بررسی کند.»
ایرنا
