اپیدمی کرونا به رغم تمام مشکلاتی که برای کشورها به همراه داشت، فرصت‌هایی نیز در زمینه‌های مختلف ازجمله آی تی و فناوری اطلاعات برای دولت‌ها ایجاد کرد که بر اساس آن می‌توان از پایه اینترنت، فناوری اطلاعات و سیستم مجازی استفاده و ارتباطات را در سطح خوبی گسترش کرد.
جهان و همچنین ایران پس از کرونا متفاوت خواهد بود، کرونا فرصت هایی را ایجاد کرده که افراد بتوانند از آن استفاده کنند. یکی از این بسترها، استفاده از بستر الکترونیک در امور است که می‌تواند از اتلاف زمان جلوگیری کند.
این پدیده نوظهور برخی محدودیت هایی هم ایجاد کرده به گونه ای که ارتباطات به شکل قبلی به صورت فرد به فرد نخواهد بود. این شیوه می تواند از اتلاف وقت جلوگیری کند. کرونا سبب شده که نیاز نباشد از این جلسه به آن جلسه به صورت فیزیکی حضور داشته باشیم، بلکه از طریق فضای مجازی می توانیم وارد جلسه آنلاین می‌شویم و امور را به صورت مجازی دنبال کنیم.
رییس جمهوری نیز که هر روز در پخش زنده تلویزیونی گزارشی از شرایط فعلی کشور در خصوص شیوع ویروس کرونا ارائه می دهد، به تازگی در سخنرانی خود در اشاره ای به خدمات دولت الکترونیک خاطرنشان کرده است: دولت همه توان خود را برای ارائه دولت الکترونیک به کار گرفته است و هر هفته یک خدمت مهم به صورت الکترونیک اعلام و ارائه می‌شود؛ از دریافت مجوز گرفته تا مساله بیمه شخص ثالث و هر هفته یک خدمت بزرگ به خدمت الکترونیکی تبدیل می‌شود.
حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی از ادارات خواست تا میز خدمت‌شان محل اجتماعات نباشد و گفت: میز خدمت باید به گونه ای خدمت ارائه دهد که اجتماعات نباشد. اگر اجتماع است و تا ظهر نمی‌تواند رسیدگی کند، به آنان نوبت دهد. امور اداری استخدامی باید در این زمینه کاملا تلاش کند و مردم در صف‌های طولانی و بدون فاصله گذاری لازم، گرفتار این مساله نشوند.
مهدی یزدانی عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی نیز در همین رابطه در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه و آموزش ایرنا اظهار داشت: به خاطر دارید که اوایل به پدیده کرونا بسیار جدی‌تر نگاه می شد، بسیاری از کسب و کارها، اصناف و مشاغل را تحت تاثیر قرار داد اما به تدریج برخی مشاغل توانستند خود را با شرایط جدید تطبیق دهند و دوباره فعالیت کنند. مشاغلی که بر پایه فناوری اطلاعات (IT) و اینترنت هستند، دوباره به فعالیت بازگشتند اما مشاغلی که هنوز به صورت سنتی هستند، همچون بازار مدت زیادی تعطیل بودند و نتوانستند در دوره بحران کرونا فعالیت داشته باشند.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی اضافه کرد:بخش خدمات به طور قطع از این به بعد باید به سمت دیجیتالی شدن و استفاده از ابزار الکترونیکی پیش رود اما در حوزه صنعت و تولید شاید کمتر بتوان این تعدیل ها را انجام داد به همین دلیل این بخش ها در ابتدا بیشتر تاثیر پذیرفتند و اکنون نیز همچنان اثرات آن وجود دارد. بخش خدمات گرچه بسیار بیش از سایر بخش‌ها آسیب دید و تحت تاثیر بود اما هم خود را زودتر باز می‌گردانَد و می‌تواند فعالیت های خود را از سر بگیرد.
وی این را نیز گفت که البته یکسری از بخش های خصوصی همچون گردشگری شاید به این زودی ها، نتوانند خود را با شرایط تطبیق دهند و به فعالیت بازگردند.
یزدانی در پاسخ به این سوال که کدام موارد از تغییرات نامبرده را پایدار می دانید، گفت: نوع روابط اجتماعی تغییر بسیاری پیدا می کند، سیستم های خرید و فروش تحت تاثیر قرار می گیرد و در بلندمدت تغییرات اساسی خواهد کرد اما در شرایط فعلی چون جایگزینی در کشور نداریم، سیستم های قبلی بسیاری از مشاغل تکرار و استفاده می شود. نکته بعدی این است که تا چه حد این مساله جدی گرفته شود، از سویی مقامات وزارت بهداشت در این زمینه بسیار نگران هستند در حالی که شاید مقامات دیگر به دنبال بحث های دیگری باشند و مباحث را چندان جدی نگیرند.
کرونا نرخ رشد همه کشورها را کاهش داده است
این استاد دانشگاه در مورد بحران ایجادشده به دلیل اپیدمی کرونا گفت: کرونا بحران عظیمی ایجاد کرده و اثرات بسیاری داشته است که بر اثر آن نرخ رشد همه کشورها کاهش پیدا می کند؛ هم در زمینه عرضه و هم تقاضا تاثیر گذاشته و هم شوک منفی تقاضا آسیب جدی به کشورها وارد کرده است. موضوعی که به نظر می رسد این است که تعادل های سطح پایین تر احتمالا برقرار می شود یعنی مجددا عرضه و تقاضا در یک سطح پایین تر نسبت به شرایط قبل از کرونا برابر خواهد شد.
یزدانی بسته های سیاستی را که توسط دولت ها در کشورهای مختلف طراحی شده است، بسیار مهم دانست و افزود: در کشور ما نیز این مساله انجام می شود. به هر حال برای تحریک تولید و بخش عرضه، باید بسته های حمایتی در بخش تولید داشته باشیم. از سوی دیگر سعی کنیم قدرت خرید خانوارها را حفظ کنیم تا کالاها تقاضا داشته باشند و بتوانیم از این شرایط خارج شویم. این مساله ای است که عموم کشورها با آن مواجهند.
تولید به سمت استفاده از فضای مجازی می‌رود
وی در مورد اینکه آیا ایران پس از کرونا، از نظر اقتصادی، متفاوت از ایران پیش از کرونا خواهد بود، اظهار داشت: چهره بسیاری از کشورها از نظر اقتصادی تغییر خواهد کرد، روابط چهره به چهره شاید کاهش یابد و روابط بیشتر به صورت مجازی خواهد بود و به طور کلی از آموزش گرفته تا گردهمایی ها، کنفرانس ها و مباحث مربوط به تولید به استفاده از فضای مجازی سوق خواهد یافت.
استاد دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه حتی ترکیب تولید نیز تغییر خواهد کرد، توضیح داد: به عنوان مثال شب عید در ایران همزمان با بحران کرونا، وقتی تقاضا برای لباس و تولیدات این حوزه وجود نداشت، تولیدکنندگان مجبور به رفتن به سمت تولید ماسک و غیره شدند تا مشکل خود را از این طریق جبران کنند. این برای کوتاه مدت است اما در بلندمدت می توانند به فعالیت پیشین خود بازگردند.
این استاد دانشگاه در مورد تمهیداتی برای زیست بهتر در ایران پس از کرونا گفت: این موضوع بستگی به نوع نگاه ها دارد؛ اگر احیای تولید باشد یکسری مباحث نیاز دارد، بحث مربوط به عرضه و تقاضا و تحریک تقاضا و در زمینه تولید، بسته های حمایتی دولت بسیار مهم است.
یزدانی با بیان اینکه در بخش تقاضا کمک به خانوارها اهمیت بسیاری دارد، ادامه داد: بخش خدمات از بحران کرونا آسیب دیده است. باید کمک کرد که خدمات به ویژه در استان تهران به فعالیت خود بازگردند.
به گفته وی، سرویس خدمات در استان تهران نسبت به سایر استان ها بیشتر است به همین دلیل اثرات بیشتری را در این استان شاهد هستیم. رعایت پروتکل های این بحران هم در استان تهران بیشتر و بهتر انجام می شود به همین دلیل خدمات در تهران بسیار بیشتر تحت تاثیر قرار گرفته است.
عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی در پایان اظهار داشت: ایران به طور حتم پس از کرونا متفاوت خواهد بود. نوع رفتارها تغییر خواهد کرد از آموزش گرفته تا مشاوره ها نشان دهنده این است که کرونا بسیار تاثیر گذاشته و چهره همه چیز را تغییر داده است.
