هکرهای مدنی در یک واکنش جهانی به شیوع کووید- ۱۹ مستقیما وارد همکاری با دولت‌ها شدند و مقامات دولتی تلاش می‌کنند با استفاده از ایده‌های هکری برنامه‌های جدیدی را برای ردگیری افراد و مناطق آلوده به ویروس اجرا کنند. یکی از فواید بسیار مهم این همکاری افزایش شفافیت عملکرد دولت ها در رابطه با حفظ حریم خصوصی شهروندان و گسترش سیستم‌های نظارتی نرم‌افزاری است.
شروع ماجرا روزی بود که لی دانگ هون از تحمل ماسک‌های صورت خسته شد. ماه ژانویه بود و ویروس جدید کرونا به تازگی کره جنوبی را نیز به تسخیر خود درآورده بود. اطلاعات غلط از جمله شایعات عجیب و غریب درباره کسب وکارهای آلوده به ویروس و تصاویر قلابی از ماسک‌های مورد استفاده قربانیان بیماری کووید-۱۹ در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شد.
مرکز کنترل و جلوگیری از بیماری‌های کره جنوبی، گزارش‌هایی درباره وضعیت ویروس منتشر می‌کرد، اما رمزگشایی اطلاعات مندرج در این گزارش‌ها بسیار دشوارتر از درک یک پیام ترسناک منتشر شده در فیسبوک بود.
بالاخره لی و یک دانشجوی مهندسی صنایع در دانشگاه کونگ هی واقع در سئول، تصمیم‌گرفتند وب‌سایتی را برای بهبود وضعیت اطلاع‌رسانی درباره ویروس جدید کرونا راه‌اندازی کنند.
لی که خود را یک برنامه‌نویس قابل می‌دانست، در عرض یک روز سایت خود را با دامنه Coronamap.site راه‌اندازی کرد تا بتواند گستره شیوع آلودگی را ردگیری کند. وی این وب‌سایت را با ۸۲ دلار هزینه که از جیب خود پرداخته بود، در ساعت ۱۰ شب روز ۳۰ ژانویه راه‌اندازی کرد. روز بعد ۲.۴ میلیون نفر پست فیسبوک او را درباره این وب‌سایت خوانده بودند.
پس از مدت کوتاهی، لی ۲۰ دانشجوی دیگر را برای گردآوری اطلاعات مربوط به محل‌های آلوده به ویروس که در وب‌سایت‌های دولتی اعلام می‌شد، برای بارگذاری این اطلاعات در وب‌سایت خود به کار گرفت. این وب‌سایت تاکنون به عنوان یکی از منابع اصلی ردگیری دقیق مناطق آلوده به ویروس و مناطقی که افراد ناقل ویروس به آن رفت و آمد دارند، کار خود را ادامه می‌دهد و اطلاعات آن به صورت دقیقه‌ای به روز می‌شود.
لی در این رابطه گفت: «امیدوارم آلودگی ویروس کرونا به زودی از بین برود و همه شهروندان به زندگی عادی خود بازگردند. در این صورت وب‌سایتم را تعطیل می‌کنم.»
شرکت‌های اپل و گوگل در حال توسعه یک نرم‌افزار ردگیری ارتباط هستند تا بتوانند کاربران گوشی‌های هوشمند را در زمان برخورد با افراد شناسایی شده مبتلا به کووید-۱۹ از این موضوع مطلع کنند؛ اما در تایوان، کره جنوبی و سایر کشورها، برنامه‌نویسانی مانند لی برای آگاه‌سازی مردم از وضعیت شیوع ویروس کرونا پا پیش گذاشته‌اند. برخی از این افراد توسعه‌دهندگان حرفه‌ای وب هستند، در حالی که برخی دیگر خود را هکرهای کلاه سفید (به عنوان نشانی از هکرهای خوب) یا هکرهای مدنی می‌دانند که مستقیما با دولت‌های متبوع خود در ارتباط هستند.
با وجود این که کشورهای آسیایی در این خصوص منحصر به فرد نیستند و وب‌سایت‌های مشابهی در آمریکا و آلمان نیز راه اندازی شده است، به نظر می‌رسد که برنامه‌نویسی داوطلبانه موجب بهبود وضعیت اطلاع‌رسانی و حفظ جان انسان‌ها شده است. لی تنها مدت کوتاهی پس از راه‌اندازی وب‌سایت خود ناچار شد عملکرد آن را برای رئیس‌جمهوری کره جنوبی تشریح کند.
در تایوان، دولت به کمک هکرهای مدنی آمده است و از تلاش آن‌ها برای اطلاع‌رسانی عمومی حمایت می‌کند. در ماه فوریه پس از این که یک مهندس ساکن شهر تاینان در تایوان برنامه‌ای را توسعه داد که نزدیک‌ترین فروشگاه‌های عرضه‌کننده ماسک را به کاربران معرفی می‌کرد، محبوبیت این برنامه به سرعت پای دولت را به میان کشید و آدری تنگ، وزیر ارتباطات دیجیتال تایوان از گوگل خواست که هزینه چند هزار دلاری میزبانی ابری این برنامه را از وی دریافت نکند و گروهی از متخصصان را در اختیار او قرار داد تا کارکرد مستمر این برنامه تضمین شود. البته گوگل هنوز در رابطه با این درخواست، پاسخی نداده است.
تنگ پیش از عضویت در کابینه دولت تایوان در سال ۲۰۱۶ میلادی، یک هکر مدنی بود. او نقشه اماکن آلوده دولت را طراحی کرده و داوطلبان را برای تکمیل بانک اطلاعاتی این برنامه و هماهنگ کردن لحظه‌ای آن با اطلاعات داروخانه‌ها، ساماندهی کرده است. تنگ ماه قبل در بازدید از یک اتاق فکر در واشنگتن موسوم به مرکز استیمسون در رابطه با این برنامه گفت: «این کار علاوه بر بهبود کارآیی تخصیص منابع، موجب آرامش عمومی شده است؛ چراکه اکنون مردم می‌دانند ماسک‌های بیش‌تری در مسیر عرضه به شهروندان قرار دارد و دچار کمبود ماسک نیستیم. به این ترتیب وحشت شهروندان از بین می‌رود.»
دولت تایوان پیش از این تنها توانسته بود تعداد انگشت‌شماری از داوطلبان را برای کار در پروژه‌های مستقل ترغیب کند. اما اکنون صدها داوطلب برای مقابله با شیوع کووید-۱۹ به پروژه‌های دولتی پیوستند. یکی از توسعه‌دهندگان نرم‌افزار کره‌ای به نام فین‌جون‌کیانگ، در یک وب‌سایت به اشتراک‌گذاری کدهای هکری نوشت: «حقیقتا این اولین بار است تعداد زیادی از هکرها و توسعه‌دهندگان برای تولید و فعال‌سازی صدها برنامه با یک هدف واحد اقدام کرده‌اند. دولت در توسعه ابزارهای نرم‌افزاری عملکرد مطلوبی ندارد، زیرا به طور کلی ارائه‌دهندگان خدمات عمومی، مصرف‌کنندگان اصلی این ابزارها نیستند.»
دولت ژاپن توسعه‌دهندگان اجتماعی از جمله نوجوانان دبیرستانی را در یک پروژه ثبت نام کرده است تا با کمک آن‌ها یک وب‌سایت چندزبانه برای اطلاع‌رسانی درباره شهر توکیو و یک وب‌سایت برای اطلاع‌رسانی درباره تمام کشور راه‌اندازی کند. هال سکی، بنیانگذار گروه فنی Code for Japan در یکی از فراخوان‌های اخیر این گروه که منجر به گردهم‌آیی بیش از بیست هکر از سراسر آسیا با هدف به اشتراک‌گذاری ایده‌های جدید شد، اعلام کرد: «از مشاهده انگیزه قوی جوامع محلی برای کمک به دولت، کاملا شگفت‌زده شدم.»
کنجی هیروموتو یکی از مقامات ارشد دولت ژاپن معتقد است این اولین بار است که در یک پروژه شهری در توکیو این نوع همکاری شکل می‌گیرد و همکاری مستقیم با جامعه فنی شهری در مقایسه با شرکت‌های ژاپنی، موجب افزایش بیشتر سرعت پیشرفت پروژه شده است.
هدف برخی از داوطلبان از مشارکت در این پروژه‌ها حفظ شفافیت عملکرد دولت و محافظت از حریم خصوصی شهروندان در جریان توسعه کاربرد فناوری‌های نظارتی توسط دولت به منظور ردگیری مبتلایان به بیماری کووید-۱۹ و نحوه شیوع آن است.
کوین چو که یک برنامه‌نویس ۲۰ ساله سنگاپوری است، می‌گوید کنجاوی موجب مشارکت وی در توسعه برنامه دولتی TraceTogether شده که ماه پیش راه اندازی شده است. وزارت فناوری دولت سنگاپور به مردم اطمینان داده است که این برنامه با وجود ثبت و ارسال اطلاعات مکانی کاربران، به صورت داوطلبانه مورد استفاده شهروندان قرار می‌گیرد و دسترسی به اطلاعاتی که توسط آن گردآوری می‌شود، به شدت محدود شده است.
با وجود این چو توانست نشانگرهایی را در کد این برنامه شناسایی کند که به یکی از نهادهای گردآوری اطلاعات دولتی اشاره داشتند. او یافته‌های خود را درباره احتمال نقض حریم خصوصی در این برنامه به صورت آنلاین منتشر کرد و سپس با توسعه‌دهندگان برنامه تماس گرفت.
آن‌ها نیز برنامه را به‌روزرسانی کرده وکدهای مشکوک را از آن حذف کردند. چو در ایمیلی به نشریه بیزنس ویک گفت: «من به کشف نحوه کارکرد برنامه‌ها علاقه دارم. اقدامات شخصی می‌تواند در ارزیابی ادعاهای مطرح شده توسط توسعه دهندگان یک برنامه بسیار موثر باشد.»
البته تبعیت از این رویکرد در کشورهای اقتدارگرا مانند چین چندان آسان نیست. در چنین کشورهایی دولت نقش متمرکزتر و جدی‌تری در توسعه و اجرای برنامه‌هایی دارد که می‌توانند به عنوان حصارهای دیجیتالی مورد استفاده قرا گیرند و مقامات آن‌ها کمتر به هکرهای کلاه سفید مانند لی دو هی در کره جنوبی توجه می‌کنند.
لی که ابتدا یک استارتاپ را بنیانگذاری کرد و بعد به یک ستاره تلویزیونی در کره جنوبی تبدیل شد، اکنون گروهی از دانشجویان برنامه‌نویس را رهبری می‌کند که قصد راه‌اندازی یک وب‌سایت اطلاع‌رسانی در خصوص تولید ماسک مشابه نمونه موجود در تایوان را دارند. در این راستا مقامات دولت کره جنوبی با او و ۱۰۰ هکر دیگر تماس گرفته و تمایل خود را برای تامین اطلاعات و خدمات میزبانی ابری اعلام کرده‌اند.
لی با اشاره به این که همکاری با هکرهای مدنی در کشوری که دارای سابقه اعتراضات خیابانی است به عنوان یک سوپاپ اطمینان عمل می‌کند، در این رابطه می‌گوید: «هکرهای مدنی می‌توانند موجب تحول دولت شوند. این جنبش چیزی نیست که در آینده از بین برود. این فرهنگ به مرور زمان بیشتر و بیشتر جا می‌افتد.»
منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی بیزنس ویکا
ایرنا
